Sab Nam – her we come!

Ved taxi-brusen vart me ståande å venta i nesten to timar før me kjørte. Det er nemlig slik at ein ikkje kjører før bussen er heilt fullt opp. Heime blei me møtt av den smilande Dadymanda som bærte bagasjen våras opp. Endelig er me heima, for fem månadar. Skal bli herlig å slå seg til ro og å komma inn i dei daglige rutinane, få det heimekoselig og bli kjent med lokalbefolkninga.

I Sab Nam består dagane våras av:

Arbeid på young centeret. Her består arbeidet av å leke og ha det morro. Ein så hærlig gjeng. Det som er mest utfordrande her er språket, men heldigvis kom det nokon som kunne litt engelsk etterkvart. Læring av gassisk spel, fiksing av hår og photo shoot. Når eg tok fram kamerat vart dei heilt galne. Så mange pousar som det har eg aldri sett før. Å slå hjul rundt hoppestrikk og dansing i midten for taparen, er noko som også er populært. Matlaging, styrketrening, hipp hopp dansing, song og handarbeid er noko av det me skal ha vidare framover med dei.

Som engelsklærarar er poenget å få dei til å snakka. Storsett finner me på lekar og spel som inneberer dette. Stigespelet med engelske oppgåver, hengmann og fantasi er nokon av ideane me har hatt til no. Me ha to klassar. Den eine større enn den andre. Me merkar at det er krevjande å vere lærarar. Det treng mykje førebuing. Når dei i tillegg ligg på svært ulike nivå, er det vanskelig å finne oppgåver som passer til dei alle. Det er ofte vanskelig å få dei til å snakke, men med morsmålet sitt er det ingen problem. På nokon områder merka me at disiplinen er forskjellig frå skuleklassar i Noreg. Det er ein sjøvfølge at elevane vaskar av tavla og at ein står oppreist når me kjem. Noko som er litt spesielt er at når me førebur oss til timane våras sit me å ser ned på elevane våras. Me bur nemlig på området der skulen er. Dei kjem støtt og stadig oppom til oss for å låne ein volleyball/fotball eller basketball. Er litt sjenerte og stussar med å komme inn, men etter litt fnising i gangen banker dei på. Når me har fri og andre underviser dei, sitt dei ofte på verandaen våras. Dei tittar inn vindauget, mens me ryddar opp i rotet og lager middag.

I barnehagen er det sju klassar frå 2-10år i eitt bittelite bygg. Den første gongen me kom der hadde me med oss eitt heimelaga memori- spel. Gassiske ord og bilder til orda. Me hadde øvd oss på forhand slik at me kunne orda. Ja, me er på same nivå som barna. Barna hadde god disiplin, reiste seg opp og sa «god dag lærar» då me kom. Å lære dei «hode, skulder kne og tå» på engelsk, sette halen på grisen og å brette båt er noko me har gjort til no.

Når det gjeld døveskulen er det dagen for å slappe heilt av. Null stress. Det trengs verkelig ikkje noko førebuing til denne undervisninga, når me slepp å snakke gassisk. Ein engasjert gjeng, men litt dårlige taparar. Det vart leiking ute og inne. Det var så skjønt når elevar frå andre klassar kom inn av det blå og gidde oss klemmar. Ein fantastisk plass. Litt småord av teiknespråk lærer me frå dei innimellom.

KRISK, engelskklubb og studiedag er det me har utanom. På KRISK er det me som har ansvar for å sette dei i gang og ha andakt på gassisk. Det blir helst ball -sport, sidan dei ikkje er så begeistra for leikar. Andakten blir skreve ned og lest så godt som me kan få til. I tre timar held me på. Ved engelskklubben som er rett utanfor huset vårt er me tre gangar i veka. Me er så heldige som får vere ein del av dette fantastiske programmet og atmosfæren blant alle dei hyggelige folka. Lovsong og leik/ bibelstudiet/ eitt spesifikt tema er innhaldet for dei tre kveldane. Dette fellesskapet som ein har hær er heilt unikt. Barn frå 10år og oppover til over 20. Det einaste som er litt dumt er at det bare er dei same som snakkar om og om i gjen. Mange har for få ord til å få sagt det dei vil.

Kyrkja- våras andre heim

Gudstenesta på søndagen varte frå ni om morgonen til litt over eitt på føremiddagen. Midt under gudstenesta blir det sal av kaker. Nattverd og dåp foregår på same måte som i Norge, men sidan kyrkja er heilt stappfull av folk, går det ein del lengre tid. Når kunngjeringane kommer er det ikkje stille i kyrkja lengre. Folk pratar som om det ikkje skulle vart noko anna som foregjekk.

Etter gudstenesta er det kor frå tre til seks. Me bur rett og slett i kyrkja i helgene, og meir skal det bli. No når det nærmar seg jul blir det ekstra mykje øving til julekonserten. 24 songar skulle dei synge, og det var ikkje lov å ha med tekst. Me tenker å prøve å få det til, men det er langt i frå sikkert om det går. Godt me har privatlæraren Tomas. Me har vore med på ein konsert til nå og då var det tre songar med papira foran oss.

Serværdighetar:

Me besøkte dyreparken i Tana. Alle dyra var i bur, og det var ikkje lov å gå inn til dei. Men våras gode gassiske venn spurde fint om me kunne få komma inn til lemurane. Med litt etter-sjåing om nokon såg han, fekk me smette inn. Me gidde dei mat ved å dyppe fingeren i honning. Dei kom springande ut å slikka det av. Heilt fantastisk søte. Når me skulle ut igjen måtte vakta sjekke opp til fleire gongar om sjefen var komen. Me klarte å smyge oss ut, uten å bli sett.

Meir gassisk enn dette kan ein ikkje bli:

Eitt av måla våras for opphaldet vårt var å kjøpe og drepe ei høne. Lage middag av den og ete den etterpå. Me hadde Hellisoa med oss på markedet. Etter beina berte me vår kvar sin høna heim. Plutselig byrja dei å sprelle og gaula, me skreik. På kjøkkenet måtte det skje fort. Kniven over nakken. Blodet spruta over heile kjøkkenet. Nipping av fjæra, sortering av innvolane og filtering. Det vart laga kyllingsuppe med dei beina som det nesten ikkje var kjøtt på. Var godt, når ein ikkje tenkte på episoden tidligare.

Litt fleire opplevingar før avreise frå Antsirabe til Tana

Me skulle ha den siste veka med språkkurs. På måndagen var me klare til ein ettermiddagsøkt på skulebenken. Men tilfeldigvis kom den danske jenta som hadde føremiddagstimane forbi oss. Ho hadde fått vite at ho sko på reis til Tanzania. Sidan det var helligdag dagen etter (som me heller ikkje viste noko om) vart denne innesperra mellomdagen rett og slett blitt til ein fri dag. Ja det gjekk fint å omkoble hjernen til ein dag med bassenget og massasje frå ei gassisk dame som kom heim til oss om kvelden.

Humpe-titten teia !

Me måtte utnytte fridagen på det beste. Ved ei sjappe i nærleiken leigde me terrengsyklar til alle mann. Heldigvis for oss hadde me fått me oss utstyr. Det vart eitt tidlig stopp. Lite luft i det eine dekket førte til pumping. Men «push» sa det. Det var ikkje mangel på gassarar som ville hjelpe oss. Av med slangen og på med ny. Det tok ikkje lang tid før mannen som me hadde leigd syklane av også kom tilfeldigvis syklande frå den andre retninga med ein gjeng som han guida. Sidan gassarane ikkje fekk det heilt til, tok han overhand. Men gassarane ville ikkje slippe heilt taket for det om. Alle stod rundt fortsatt og bare haldt i dekket for å hjelpe til. Så det er ikkje farlig å sitte seg fast i ei knipe når det er så mange hyggelige og hjelpsame folk kor hen ein går. Me sykla vidare på sandete og stein- humpete vegar. Til vanleg er det norske tempoet ein del hakk raskare enn det gassiske, men her var det omvendt. Her hadde dei teknikken meir inne. Når me skulle stoppe for å ha ein koselig piknik måtte me bare stappe i oss maten i ein fei for så å sykle. Det kom barn stormande mot oss som vil ha. Sjølv om det er fristande å gi, veit me at det ikkje er lurt. For som oftast fortel ein at ein blir dårlig av maten og krev store pengesummer. Det er trist, men sant.

Ein guida runde rundt ein vulkan, med fullt av barn som følgde med oss. Svært hyggelige, men vart litt voldsamt på slutten då alle tok fram og ville få solgt tinga sine som dei hadde gjømt med seg.

På vegen heim starta det å pøs-regne. Med kvit singelett og shors sykla eg og såg ikkje ut då eg kom tilbake. Heilt brun prikkete framme og brune flater bak. Sjølv om det var to mil igjen tilbake, gjekk det raskt når me endelig kom på asfalten igjen.

 

Gospel koret i Antsirabe var ein ære å få vere ein del av. Så kult. Ein song i sju taktar, og dirigenten hadde lagt ein del av songane sjølv. I tillegg song dei nokon songar på norsk og var imponerande flinke. Grunnen til dette er at det til vanlig er norske eittåringar med i koret, som gir koret ein liten norsk glød.

Den siste dagen med gassisk undervisning kom Eduard ein heil halvtime for seint. Kvar dag hadde han sotte klar å venta på oss når me kom så me skjønte ikkje kva som skjedde. Men han kom, og grunnen hans kan me kalla gyldig. 11sider med repetisjon hadde han skreve til oss. Me fekk også ein gassisk ordbok som han hadde laga, der omtrent halvparten av orda starta på m. Han elskar verkelig språket sitt. Som ein takk laga me lappar med ris, og så måtte han få ein norsk sjokolade.

Silje og eg på nye eventyr.

Gjekk gjennom små byggefelt som var fylt med barn. Dei såg kamera vårt, og alle ville bli tatt bilde av. Var heilt galne, til slutt måtte me bare gå. Når me skulle gå heim igjen spurde me nokon om vegen for å vera på den sikre sida. Men det er ikkje sikkert på gassisk vis. Me blei vist feil veg, men heldigvis kom nokre av dei me spurte springande etter oss og beklaget seg veldig. Dei viste oss vegen, men hadde misforstått igjen. Gjennom smale sidegater gjekk me uten lykter og det byrja å bli særdeles mørkt. «Her er det» seier dei. Det var absolutt ikkje der me budde. Heldigvis følte dei oss tilbake igjen også, for den vegen hadde ikkje vore den smartaste vegen å gå aleine for to «vazaher». Det enda med at me måtte ta «posepose» heim. Stemningsfulle gater. Musikk i dei ulike gatehjørnene, masse folk, faklar og te-lys i bodene. Utanom at me var litt redde, er det verkelig flott å vere ute på kveldstid.

Me ville prøve ein ny løypa med syklane. Denne gangen hadde me med oss ein gassisk venn på tur, det gjekk dermed i gassisk tempo. Me tok raste-pause ved eitt vatn, der ein mann var på fiskejakt med spyd. Klar til å kaste. Når me kom fram bada me i varme kilder. Ikkje akkurat som forventa, men herlig for det om. Kom til eitt oppfylt badekar. Heimvegen gjekk seint. Me hadde nesten ikkje åte. Stakkar våras venn, han var så svolten at han bare heiv i seg mat då me kom til ein butikk, og tempoet vart på ein heilt anna levell der etter.

Våras innblikk frå misjonærane

På misjonærsenteret virker det som om det er eitt svært godt miljø. Kvar søndag er det kaffe i hagen med alle som bur der. Ein tek med litt kvar. Kaker, kjeks, kaffe og saft. Så mykje godt. Frå mi side vart det åte nok kaker her for heile opphaldet mitt på Madagaskar. .. Noko eg la merke til mens me sat å prata, var kor vaksne barna var og kor mykje kunnskap dei hadde inne. Dei snakka om at på det og det årstalet skjedde det og det, og dei nemnte til og med ord som eg ikkje bruker i dagligtalen min. Grunnen er nok at det ikkje er så mange jamn gamle norske barn, som igjen gjer at ein bruker meir tid i lag med dei vaksne.

MN- tid får avslapping og åndelig påfyll

Me kom med misjonærbilane til ein leirplass med stor hage og med gode tur- muligheitar. Denne plassen går

 rundt ved å gi folk frå gata plass å bu og arbeida, slik at dei har ein god muligheit til å tene til sitt livsopphald.

«Skatten i leirkaren» var temaet på den første bibeltimen. Det vart sagt at sannheit, kunnskap og evangeliet er kjernen i det kristne liv. Men det som er likså viktig er å gå i teneste gjennom Jesus, ved å leve nær han. Det står i bibelen: «Når eg er i godt mot er eg svak». «Det er ikkje så vanlig å tenkje på svakheit som ein god resurs. Men når folk formidlar om avgrunn frå sitt eige liv, får ein lettare tillit til dei. Troverdigheit, kjærleik og vennskap er stikkord som omhandlar dette. For å ha ein brennande flamme, må ein fylle opp leirkaret til ein kvar tid, viss ikkje går det tomt. Det er godt å vite at viss henda som held karet er stødige nok, gjer det ikkje noko om krukka er ustabil.

Når det gjeld «misjonær identitet», vil det sei å bringa noko nytt inn. Det som er viktig for misjonærar er å sjå det positive, unngå generalisering og ha gode relasjonar. Eitt flott døme på dette er ein mann som ikkje kunne lesa som var evangelist, og det voks rundt han. - Grunnen til dette var gode venner som hjalp han, og at han sjølv hadde trua på plass. Her på Madagaskar er det ikkje alltid like lett å finne ut om folk meiner det ein seie eller ikkje. Gassarar vil ikkje at me skal bli skuffa. På ein tur vart det spurt: Er det langt igjen? «ja», svarte han, litt etter spurte han igjen: «er me snart framme? «ja!». Dette gjer det vanskeligare å ha tillit til folk. Som misjonær er det viktig å krysse sine eigne grenser, det er slik kallet blir opna til nye horisontar.

Konfliktløysing er Bibelen stappfull av, og Jesus hamner stadig vekk i ein. Folk som føler seg forhindra eller frustrert av den andre er som oftast starten på ein konflikt. Men ein konflikt kan både ha positive og negative sider. Dei positive er at det virkar samtalande, gir identitet, energi og nødvendige endringar. Ordet kristen treng alle bokstavane. Slik er det også med oss. Alle er like viktige, sjølv om nokon lid meir enn andre. «Lidelsens smerter», står det mykje om i jobs bok. Livet er ikkje rett fordelt. Jobb vart prøvd på mange måtar, men når prøvelsane vart bestått, velsigna Gud han meir. Herren gav og Herren tok. Så seier han: «Har du gleda av å gjera urett?». Ein kjem ingen veg av å klage og av å sjå negativt på livet. Det er viktig at ein får smertene på overflaten, og ikkje bare skyver dei vekk. Dette kan Gud hjelpe oss med, viss ein bare er open om det, for Gud er ein personlig Gud.

Desse bibeltimane var til ein god påminning. Etter ein avslappande helg med mykje påfyll og morro, var me ett skritt nærmare å komme i gang med det daglige livet.

Den eine kvelden byrja det å pøsregne. Det dryppa ned frå taket. Lynet og tordenen hørtes ut som om det var nokon cm i frå oss.

Me hadde elles bålkos om kvelden med lovsang, bli kjent kveldar, natursti, grilling, gudsteneste før me reiste på søndagen.

Her er bilete av turen som me vare på i nærområdet

På Madagaskar veit ein aldri kva ein vil sjå.

Ein dag me var på veg frå bakeriet etter å ha kjøpt ferskt brød, såg me den same dama som me hadde sett på vegen bort, bare i ein litt annan anledning. Heilt naken stod ho midt i bilvegen, med ein stor haug av kler rundt seg. I ein bitteliten putt vaska ho seg. Ein anna dag såg me ho same dama sitte å skrive ein haug med bokstavar rundt seg med kritt midt på fortauet. Dette er ikkje eitt dagligdagssyn, men me ser mykje spesielt. Tiggarar som held oss fast for at me skal gi dei pengar, folk som sov kor som helst og damer som ammer barna sine til dei er i skulealder.

Vekkelsesmøter er heller ikkje unormalt å sjå her nede. Me høyrte det heilt innanfrå. Den voldsame musikken som kom utanfrå. Ein haug av skuleelevar, mindre barn, vaksne og gamle samla for å lovprise ute i det vakre gassiske landskapet. Forstod halleluja og amen, elles prata ein for fort til å få noko med seg.

Handlaga papir og silke. Interessant å sjå kor mykje arbeid det ligg bak eitt lite kort eller eitt sjal.